حسین بن عیاش سلمی جزری باجداییحسین بن عیاش سُلَمی جَزَری باجدّایی، محدّث اهل‌سنّت در قرن دوم و سوم بود. ۱ - ولادتاز تاریخ دقیق ولادت او اطلاعی در دست نیست. ۲ - کنیهکنیه او ابوبکر و به باجَدّایی/ باجُدّایی مشهور است [۱]
یوسف بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۶، ص۴۵۹، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲.
[۲]
سمعانی، الانساب، ج۱، ص۲۴۵.
وی ظاهراً منسوب به باجدا در منطقه جزیره بوده است زیرا در ادامه نام وی، رَقّیِ جَزَری ذکر شده است. [۳]
یوسف بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۶، ص۴۵۹، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲.
راویان وی در حدیث نیز از همین منطقه بوده‌اند. [۴]
ابن‌حِبّان، کتاب الثقات، ج۸، ص۱۸۵، حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳ـ۱۴۰۳/ ۱۹۷۳ـ۱۹۸۳، چاپ افست بیروت.
۳ - اشتباه شدن در نوشتن باجداییدر کتاب‌الضعفاء ابن‌جوزی [۵]
ابن‌جوزی، کتاب الضعفاء و المتروکین، ج۱، ص۲۱۶، چاپ ابوالفداء عبداللّه قاضی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
باجدّایی به اشتباه باحُدّالی، و در دیوان‌الضعفاء ذهبی [۶]
محمد بن احمد ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ج۱، ص۲۰۴، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
باحرائی ثبت شده است.۴ - مشایخ باجدایی در حدیثمشایخ وی در حدیث عبارت‌اند از: جعفر بن بُرقان، حُدَیج بن معاویه، حرام بن عثمان، زُهیر بن معاویه و ابی‌اُمیه عبداللّه بن ابی‌زینب رَقّی مشهور به ابن‌عجوز. برخی محدّثان نیز از وی حدیث نقل کرده‌اند، از جمله هلال بن علاء رقّی، عبدالحمید بن محمد بن مُستام حرّانی و محمد بن قاسم حرّانی [۷]
ابن‌ابی‌حاتم، کتاب الجرح و التعدیل، ج۳، ص۶۲، حیدرآباد، دکن ۱۳۷۱ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۲ـ۱۹۵۳، چاپ افست بیروت.
[۸]
ابن‌حِبّان، کتاب الثقات، ج۸، ص۱۸۵، حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳ـ۱۴۰۳/ ۱۹۷۳ـ۱۹۸۳، چاپ افست بیروت.
[۹]
یوسف بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۶، ص۴۵۹، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲.
.۵ - توثیق حسین بن عیاشمحدّثان وعالمان رجال، حسین بن عیاش را ثقه دانسته‌اند [۱۰]
ابن‌حِبّان، کتاب الثقات، ج۸، ص۱۸۵، حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳ـ۱۴۰۳/ ۱۹۷۳ـ۱۹۸۳، چاپ افست بیروت.
[۱۱]
یوسف بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۶، ص۴۵۹، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲.
[۱۲]
محمد بن احمد ذهبی، الکاشف فی معرفة من‌له روایة فی الکتب السّتّه، ج۱، ص۲۳۳، چاپ عزت‌علی عید عطیه و موسی محمدعلی موشی، قاهره ۱۳۹۲/۱۹۷۲.
اما ذهبی [۱۳]
محمد بن احمد ذهبی، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، ج۱، ص۵۴۵، چاپ علی‌محمد بجاوی، قاهره ۱۹۶۳ـ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت.
رأی برخی عالمان رجال را نقل کرده است که وی را «لین‌الحدیث» خوانده‌اند، که بر مرتبه‌ای از مراتب جَرح و تضعیف دلالت دارد. ذهبی [۱۴]
محمد بن احمد ذهبی، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، ج۱، ص۵۴۵، چاپ علی‌محمد بجاوی، قاهره ۱۹۶۳ـ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت.
این قول را بی‌پایه دانسته است. به نظر می‌رسد اساس این جرح روایتی است که فقط حسین بن عیاش از جعفر بن برقان نقل کرده است . [۱۵]
محمد بن احمد ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ج۱، ص۲۰۴، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
البته در جوامع حدیثی اهل سنّت ، این حدیث [۱۶]
ابن‌ماجه، سنن ابن‌ماجه، ج۱، ص۶۰۵، چاپ محمدفؤاد عبدالباقی، (قاهره ۱۳۷۳/ ۱۹۵۴)، چاپ افست (بیروت).
[۱۷]
محمد بن عیسی ترمذی، سنن الترمذی، ج۲، ص۲۸۰ـ۲۸۳، چاپ عبدالرحمان محمد عثمان، بیروت ۱۴۰۳.
[۱۸]
سلیمان بن احمد طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱۱، ص۱۱۵، چاپ حمدی عبدالمجید سلفی، چاپ افست بیروت ۱۴۰۴ــ۱۴.
به طرق گوناگونی نقل شده و در هیچ‌یک از آن‌ها نامی از حسین عیاش برده نشده است.۶ - آثار ویبه گفته ابن‌ندیم [۱۹]
ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۹۶، (تهران).
و خطیب بغدادی [۲۰]
یوسف بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۶، ص۴۶۰، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲.
، حسین بن عیاش سلَمی کتابی با عنوان غریب‌الحدیث نوشته بوده که آن را ابوالقاسم حسین بن عبداللّه بن مُناذِر واسطی از هلال بن علاء رقّی روایت کرده است. [۲۱]
ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۹۶، (تهران).
حمد بن محمد خطّابی (متوفی ۳۸۱) در مقدمه کتاب خود، [۲۲]
حمد بن محمد خطّابی، غریب‌الحدیث، ج۱، ص۴۸ـ۵۰، چاپ عبدالکریم ابراهیم عزباوی، دمشق ۱۴۰۲ـ۱۴۰۳/ ۱۹۸۲ـ۱۹۸۳.
با اشاره به دوکتاب ابوعبید قاسم بن سلّام و ابن‌قتیبه در فن غریب‌الحدیث، به ذکر شماری از کتاب‌های نگاشته شده در این حوزه پرداخته و از جمله نام باجدّایی را نیز ذکر کرده است.از سخنان خطّابی درمی‌یابیم که کتاب غریب‌الحدیثِ باجدّایی، بدون هیچ‌گونه ترتیبی یا اتخاذ روش معینی، تنها به ذکر و تفسیر احادیث غریب پرداخته است. ۷ - وفاتوی در سال ۲۰۴ در باجدّا وفات یافت [۲۳]
ابن‌حِبّان، کتاب الثقات، ج۸، ص۱۸۵، حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳ـ۱۴۰۳/ ۱۹۷۳ـ۱۹۸۳، چاپ افست بیروت.
[۲۴]
یوسف بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۶، ص۴۶۰، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲.
.۸ - فهرست منابع(۱) ابن‌ابی‌حاتم، کتاب الجرح و التعدیل، حیدرآباد، دکن ۱۳۷۱ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۲ـ۱۹۵۳، چاپ افست بیروت. (۲) ابن‌جوزی، کتاب الضعفاء و المتروکین، چاپ ابوالفداء عبداللّه قاضی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶. (۳) ابن‌حِبّان، کتاب الثقات، حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳ـ۱۴۰۳/ ۱۹۷۳ـ۱۹۸۳، چاپ افست بیروت. (۴) ابن‌ماجه، سنن ابن‌ماجه، چاپ محمدفؤاد عبدالباقی، (قاهره ۱۳۷۳/ ۱۹۵۴)، چاپ افست (بیروت). (۵) ابن‌ندیم، الفهرست، (تهران). (۶) محمد بن عیسی ترمذی، سنن الترمذی، چاپ عبدالرحمان محمد عثمان، بیروت ۱۴۰۳. (۷) حمد بن محمد خطّابی، غریب‌الحدیث، چاپ عبدالکریم ابراهیم عزباوی، دمشق ۱۴۰۲ـ۱۴۰۳/ ۱۹۸۲ـ۱۹۸۳. (۸) محمد بن احمد ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸. (۹) محمد بن احمد ذهبی، الکاشف فی معرفة من‌له روایة فی الکتب السّتّه، چاپ عزت‌علی عید عطیه و موسی محمدعلی موشی، قاهره ۱۳۹۲/۱۹۷۲. (۱۰) محمد بن احمد ذهبی، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، چاپ علی‌محمد بجاوی، قاهره ۱۹۶۳ـ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت. (۱۱) سمعانی، الانساب. (۱۲) سلیمان بن احمد طبرانی، المعجم الکبیر، چاپ حمدی عبدالمجید سلفی، چاپ افست بیروت ۱۴۰۴ــ۱۴. (۱۳) یوسف بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲. ۹ - پانویس
۱۰ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «حسین بن عیاش سلمی‌جزری‌باجدایی»، شماره۶۲۱۴. رده‌های این صفحه : حدیث شناسی | محدثین اهل سنت
|